CỬ HÀNH THÁNH THỂ: BÀI ĐỌC I & BÀI ĐỌC II

CỬ HÀNH THÁNH THỂ: BÀI ĐỌC I & BÀI ĐỌC II

ĐỀ NGHỊ MỤC VỤ

1) Chỉ sử dụng duy nhất một giảng đài trong nhà thờ để nói lên tính duy nhất của Lời Chúa cũng giống như chỉ có một bàn thờ nhằm biểu tỏ một Chúa Kitô và một Hy Lễ Tạ Ơn của Hội Thánh.  Tại giảng đài chỉ đọc các bài đọc, thánh vịnh đáp ca và bài công bố Tin Mừng Phục sinh. Cũng tại đó, có thể giảng và đọc lời nguyện chung, tức là lời nguyện tín hữu. Để giữ sự trang nghiêm của giảng đài, chỉ có thừa tác viên mới được bước lên đó (x. QCSL 309; BĐ 32-34; LNGM 51); đối với các phần việc khác như dẫn lễ/đánh nhịp/thông báo… thì sử dụng một cái bục/cái giá khác và chúng phải thật đơn giản hơn mọi mặt so với giảng đài, nghĩa là không nên làm giống hay trội hơn giảng đài.[16] 

2) Vì phẩm giá của Lời Chúa, không nên thay thế những Sách Bài đọc dùng trong các cử hành phụng vụ với những trợ giúp mục vụ khác, ví dụ, với những tờ in cho giáo dân chuẩn bị bài đọc hoặc sách dành cho việc suy niệm (BĐ 37).

3) Có thể đọc những lời dẫn trước các Bài đọc, đặc biệt là trước Bài đọc I/Bài đọc II. Lời dẫn phải được soạn kỹ trước và phải vắn tắt rõ ràng: không dài dòng hơn chính Bài đọc, bao gồm một hay hai ý tưởng liên quan đến buổi lễ là đủ (x. QCSL 105b). Lời dẫn phải giống như lời “khai vị” làm cho người tham dự thèm khát lắng nghe Lời Chúa sắp được công bố nhưng không phải là bài suy niệm, bài giảng hay bài huấn dụ (BĐ 15, 42; QCSL 31).[17]

4) Theo truyền thống và quy định phụng vụ, thừa tác viên đã lãnh tác vụ đọc sách phải được ưu tiên trước hết cho nhiệm vụ công bố hai Bài đọc trước Tin Mừng. Khi họ không hiện diện, các tín hữu khác với những điều kiện cần thiết như có khả năng và đoàn sủng để thi hành chức năng này cũng như được chuẩn bị kỹ càng được ủy thác làm độc viên Sách Thánh để đọc thay (x. QCSL 99, 101; BĐ 49, 51-52, 55; Paul VI, Ministeria quædam, August 15, 1972, § V).[18] Độc viên Sách Thánh thuộc về một đội/một nhóm chuyên đọc Sách Thánh của giáo xứ, chứ không phải bị chỉ định đột xuất.[19] Vì là người công bố và chuyển đạt Lời Chúa cho cộng đồng tín hữu, cho nên ngoài thái độ cung kính và cách ăn vận, phục sức đứng đắn chỉnh tề, độc viên còn phải thấu hiểu Bài đọc và có khả năng truyền thông Lời Chúa.[20] Độc viên Sách Thánh không những cần chuẩn bị cho việc công bố mà còn phải chuẩn bị về mặt thiêng liêng trước Thánh lễ.[21]

5) Y phục cho thừa tác viên đọc Sách Thánh có thể là áo alba (trắng dài), tu phục của các dòng tu (đối với tu sĩ) hay thường phục xứng đáng được Hội Đồng Giám Mục chấp thuận cách hợp pháp nhằm mục đích vừa diễn tả chức vụ của thừa tác viên vừa diễn tả lòng tôn kính và trang trọng của nghi lễ thánh. Tại Việt Nam, HĐGM dạy rằng ngoài áo trắng dài chung cho các thừa tác viên phụng vụ, các thừa tác viên nam không chức thánh, có thể mặc âu phục với cà vạt hoặc áo dài khăn đóng; nữ có thể mặc áo dài thông thường hoặc áo dài với khăn vành truyền thống Việt Nam (x. Lễ Nghi Giám Mục [LNGM], số 65; QCSL 336, 335; BĐ 54).

6) Nếu ở vị trí gần/sát cung thánh, phải chờ cho chủ tế đọc xong lời nguyện nhập lễ và cộng đoàn đáp lại Amen, tức là sau khi đã kết thúc phần nghi thức đầu lễ, thừa tác viên/độc viên Sách Thánh mới di chuyển tiến đến giảng đài (x. NTTL 10; QCSL 32; LNGM 137) và công bố Lời Chúa ở đây chứ không ở bất kỳ nơi đâu khác (x. QCSL 58, 128, 130; BĐ 16, 33). Nếu ở vị trí xa cung thánh, thừa tác viên/độc viên Sách Thánh phải di chuyển sớm hơn đang khi cộng đoàn hát khúc cuối của kinh thương xót/kinh vinh danh và tạm đứng ngay trước cung thánh cho tới khi cộng đoàn đáp Amen thì mới tiến lên giảng đài. Chỉ khi quan sát thấy cả cộng đoàn đã ngồi yên trong thinh lặng chăm chú, độc viên mới bắt đầu công bố.[22]

7) Thừa tác viên công bố Bài đọc II không lên giảng đài trước khi bài Thánh vịnh đáp ca kết thúc (NTTL 12).

8) Thay vì đọc, độc viên Sách Thánh có thể hát Bài đọc, tuy nhiên phải hát sao cho không lấp lời, nhưng làm cho lời dễ nghe hơn, phải tôn trọng vần điệu và sự tinh túy của ngôn ngữ (BĐ 14).[23] Trong những dịp lễ đặc biệt/trọng thể, cho dù thừa tác viên không hát chính Bài đọc thì vẫn nên hát câu “Đó là Lời Chúa” khi kết thúc Bài đọc vì đây là hình thức thích hợp hơn đối với lời tung hô.[24] Độc viên hay thậm chí một người khác có thể hát câu “Đó là Lời Chúa” và cộng đoàn hát đáp lại “Tạ ơn Chúa”. Bằng cách này, cộng đoàn đang tụ họp tỏ lòng cung kính trong tinh thần đức tin và tâm tình tri ân đối với Lời Chúa vừa tiếp nhận (BĐ 18).

9) Khi lễ kính được nâng lên bậc lễ trọng thì thêm Bài đọc lấy từ phần Chung lễ các thánh (tử đạo, mục tử, đồng trinh…);[25] còn khi gặp lễ nhớ không có Bài đọc riêng thì đọc theo ngày trong tuần (x. QCSL 357; BĐ 70, 83-84). Khi lễ trọng và lễ kính rơi vào các ngày trong tuần, phải ưu tiên công bố những Bài đọc của lễ trọng và lễ kính.[26]

10) Khi công bố xong Bài đọc, độc viên nên dừng khoảng 15-30 giây trước khi loan báo “Đó là Lời Chúa”, và nên chờ cộng đoàn đáp lại “Tạ ơn Chúa” xong [nếu không ở lại đọc/hát Thánh vịnh đáp ca] như là dấu chỉ cộng đoàn lắng nghe và tán thành Lời Chúa được công bố,[27] thì thừa tác viên mới từ từ rời khỏi giảng đài, di chuyển về lại chỗ ngồi của mình (x. NTTL 10; QCSL 59, 128).[28]

11) Khi thừa tác viên đang công bố Lời Chúa, mọi người phải hướng về giảng đài và chăm chú lắng nghe (QCSL 309). Do đó, không cầm sách dò theo hay cùng đọc chung với nhau vì Thánh lễ không phải là lớp giáo lý và càng không phải là nơi tập đọc Sách Thánh.

12) Sự thinh lặng sau khi lắng nghe các Bài đọc I/II (x. QCSL 45, 56) có chức năng giúp cho các tín hữu đón nhận được “âm thanh trọn vẹn từ tiếng nói của Chúa Thánh Linh” và hợp nhất kinh nguyện cá nhân của họ “một cách gần gũi hơn với Lời Chúa và tiếng nói công khai của Hội Thánh.” [29]

SUY NIỆM

Lạy Chúa Giêsu, chúng con nghe thấy giọng đọc của độc viên Sách Thánh, nhưng thực ra chúng con đang lắng nghe chính lời của Chúa. Tiếng đọc của độc viên vang tới tai chúng con, và ước chi Lời Chúa chạm đến tâm trí chúng con. Ước gì lòng chúng con bừng cháy lên ngọn lửa mến yêu Lời Chúa như kinh nghiệm của hai môn đệ trên đường Emmau, khi Chúa đồng hành và giải thích Sách Thánh cho họ.

Khi ngồi lắng nghe Bài đọc, đức tin của chúng con vẫn thường xuyên bị thử thách. Một vài điều có thể làm chúng con sao nhãng, mất tập trung vào Lời Chúa, đầu óc có lúc lang thang đây đó …. Lạy Chúa, xin giúp chúng con vượt qua những cản trở như thế. Xin nhắc cho chúng con biết khi Kinh Thánh được công bố thì Chúa đang nói với cộng đoàn phụng vụ; Chúa hiện diện trong Lời Chúa; Chúa vẫn đang công bố Tin Mừng thứ tha, yêu thương và bình an. Xin ban cho chúng con một đức tin sống động để cảm nhận sự hiện diện của Chúa khi Lời Chúa được vang lên từ những trang Kinh Thánh của cả Cựu Ước lẫn Tân Ước.

Lạy Chúa, Chúa là Ngôi Lời đã hóa thành nhục thể và cư ngụ giữa chúng con. Chúa đã trở về bên lòng Chúa Cha nhưng Chúa đã không bỏ rơi chúng con. Chúa ở ngay trong lời mà Hội thánh công bố từ Sách Thánh. Trong mỗi Thánh lễ, Lời Chúa cùng với Bánh sự sống như của ăn được đặt trên bàn tiệc của Hội thánh hầu nuôi dưỡng tâm trí và linh hồn chúng con. Lạy Chúa Giêsu, xin nói Lời Chúa cho chúng con. Xin để chúng con ăn Lời Chúa. Và để Lời Chúa đốt cháy trái tim chúng con bằng tình yêu của Chúa. Amen.

(Trích)