ĐI TÌM LẠI BẢN KINH HÁT CỔ: “LẠY NỮ VƯƠNG RẤT THÁNH MÂN CÔI”

ĐI TÌM LẠI BẢN KINH HÁT CỔ: “LẠY NỮ VƯƠNG RẤT THÁNH MÂN CÔI”
Giáo phận Vinh (gốc Hà Tĩnh)

 “Sốt sắng, kính mến Đức Mẹ là một trong những tâm tình đạo hạnh đặc trưng của người Công giáo Việt Nam... Người bên đạo mình có rất nhiều cách bày tỏ và nhiều hình thức diễn đạt cái tâm tình ấy, từ kinh nguyện đến ca vãn... Cái gì cũng thành bài bản lớp lang. Đúng là một dân tộc nặng lòng với thi ca, diễn xướng và lễ hội... Sốt sắng và đặc sắc hơn hết là những bài vãn dâng hoa, tổng hợp được ba nghệ thuật: Thi, Vũ, Nhạc trong niềm kính mến Đức Mẹ.” (Trích trong “Đừng để kho báu của tổ tiên bị mai một”, Lê Đình Bảng, Báo Đồng Hành số 9, tháng 5 năm 2017.)

Trong kho tàng ca vãn, kinh nguyện, cung hát của Giáo hội Việt Nam về lòng sùng kính, mộ mến Đức Mẹ xa xưa, Giáo phận Vinh có một kinh hát rất phong phú nội dung, lời kinh và cung điệu, tiết tấu: “Kinh Lạy Nữ Vương Rất Thánh Mân Côi.”

Vì nhiều lý do — hoàn cảnh cũng như quy chế trong phụng vụ — cung kinh này đã bị lãng quên dần nơi giáo xứ Châu sơn sau năm 1975.
Phải ở thế hệ U70, U80, U90 mới cảm nghiệm được tinh thần đạo đức, cầu nguyện của bản kinh này.

Trước năm 1975, hầu như Giáo xứ nào ở miền Nam Việt Nam cũng có giờ đọc kinh tối tại các giáo đường. Kẻ viết bài này thời trước đó thường theo cha mẹ, anh chị, bạn bè... đến nhà thờ giáo xứ Châu Sơn, giáo phận Ban Mê Thuột, để đọc kinh và vui đùa với chúng bạn. Đó là những kỷ niệm rất êm đềm, cao đẹp. Cung điệu, nội dung của bản kinh này đã in sâu đậm vào tâm khảm của tôi, và có lẽ của rất nhiều người cùng thế hệ nữa.

Rất tiếc! Vì bị lãng quên lâu năm, nên giờ chỉ còn rất ít người còn hát đúng, đọc đúng được. Đặc biệt, giới trẻ thì cho rằng cung điệu và lời ca quá cổ xưa, nên họ không mặn mà và có phần chê bai! Họ đâu biết rằng đây là một di sản đạo đức quý giá mà các bậc ông bà, tổ tiên để lại cho con cháu, cần phải lưu giữ.

Trong khóa học “Sáng tác Thánh ca” do Ban Thánh nhạc giáo phận Ban Mê Thuột tổ chức (2006–2009), với sự hướng dẫn của Cố Giám mục Phaolô Nguyễn Văn Hòa (Giám mục chính tòa giáo phận Nha Trang 1975–2009, Chủ tịch Ủy ban Giám mục về Thánh nhạc nhiệm kỳ VII và X, Giám quản giáo phận Ban Mê Thuột 2006–2009; ngài qua đời ngày 14.2.2017), Đức cha đã nhắc bảo các học trò khi về giáo xứ hãy tìm tòi, sưu tầm các ca vãn, kinh hát, ngắm nguyện xưa, đặc biệt là trong kho tàng văn hóa nghệ thuật bình dân, cố gắng ký âm lại và lưu giữ, vì đây là gia sản vô cùng quý báu của các vị truyền giáo, cha ông để lại.

Qua sự dạy bảo của Cố Đức cha Phaolô, tôi rất ghi nhớ và cố gắng tìm hiểu, ký âm lại Kinh Lạy Nữ Vương Rất Thánh Mân Côi, nhưng vẫn chưa có động lực mạnh thúc đẩy, vì kinh này rất phức tạp về giai điệu và tiết tấu.

May thay, ngày 16.01.2025, Đức Giám mục Gioan Baotixita, giáo phận Ban Mê Thuột, đã cử Linh mục Giuse Đỗ Minh Hiển về làm cha quản xứ Châu Sơn, thay cho cha Gioan Bùi Quang Đạo vì tuổi già sức yếu, về hưu dưỡng tại Tòa Giám mục Ban Mê Thuột. Cha quản xứ Giuse nguyên là cha xứ giáo xứ Vinh Quang, giáo dân đa số gốc Quảng Bình, giáo phận Vinh, di cư năm 1954. Ngài là một linh mục tương đối còn trẻ, vui vẻ, nhiệt thành và gần gũi với con chiên, lại giỏi âm nhạc nữa. Trong những năm tháng ngài coi sóc giáo xứ Vinh Quang (Hà Lan B), cha đã nghe giáo dân Vinh Quang hát bài “Lạy Nữ Vương Rất Thánh Mân Côi” nhiều lần và rất ấn tượng về nội dung cũng như giai điệu của bài hát này.

Chuẩn bị bước vào Tháng Mười – Tháng Đức Mẹ Mân Côi năm 2025, cha quản xứ Giuse ngỏ ý muốn giáo dân giáo xứ Châu Sơn hát lại kinh này trong các giờ kinh nguyện tháng kính Mẹ Mân Côi.

Với động lực của cha quản xứ, tôi đã quy tụ được một số chị em Con Cái Đức Mẹ xưa, cũng là ca viên kỳ cựu, nay đã 70 tuổi trở lên, ôn tập và hát lại để tôi thu âm (chỉ qua iPhone mà thôi). Rất mừng là các chị nhớ lại rất mau, hát tương đối nhịp nhàng, cho dù có đôi chỗ ngập ngừng. Thiết nghĩ, đây là một bản kinh được phổ biến truyền khẩu, không biết tác giả, không có một văn bản âm nhạc nào liên hệ, chỉ có một bản kinh văn xuôi trong Sách Kinh Địa Phận Vinh mà thôi, nên được như vậy là tốt rồi.

Cầm bản thu âm trở về nhà, tôi đã phải mất gần một tuần lễ để ký âm lại. Thú thật là rất khó, nhưng cuối cùng tôi cũng hoàn thành công việc, với sự giúp đỡ phần Encore của anh Đậu Quang Đồng, nhất là phần góp ý và hiệu đính bản nhạc của Lm. nhạc sĩ Ân Đức.

Mặc dầu kinh hát trên xuất xứ từ địa phận Vinh ngày xưa, nhưng vì địa phận gồm ba tỉnh: Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, nên giáo dân mỗi tỉnh khi hát có nhiều cung giọng khác nhau.

Tôi xin xác nhận: trong phần thu âm mà quý vị sẽ thử nghe, giai điệu và tiết tấu của bản kinh “Lạy Nữ Vương Rất Thánh Mân Côi” là của giáo xứ Châu Sơn, giáo phận Ban Mê Thuột (gốc Hà Tĩnh, địa phận Vinh xưa).

Với tài hèn sức mọn của tôi, bản kinh nhạc trên có thể còn rất nhiều thiếu sót, sai lệch. Kính mong các bậc nhạc sĩ lão thành, quý ông bà, các bậc cao niên lượng thứ và chỉ giáo.

Xin chân thành cám ơn quý cha Quản xứ, Ban Thường vụ HĐGX Châu Sơn, Lm. nhạc sĩ Ân Đức, anh Đậu Quang Đồng, quý chị em: Quyền, Bình, Thanh, Xuân.

Nguyện xin, qua lời cầu bầu của Đức Mẹ Mân Côi, Thiên Chúa ban nhiều ơn lành hồn xác cho quý cha và quý anh chị.

Tháng Mười Mân Côi, 2025
Giáo xứ Châu Sơn

Giuse Ngọc Huân

MP3: KINH LẠY NỮ VƯƠNG RẤT THÁNH MÂN CÔI











..............




 

......

BẢN KINH GỐC ĐỊA PHẬN VINH:
Kinh Rất Thánh Mân Côi 

     Lạy Nữ Vương Rất Thánh Mân Côi là Đấng phù hộ kẻ có đạo,  bầu chữa loài người ta, cùng thắng dẹp mọi thù nghịch cùng Đức Chúa Trời. - Nay chúng con sấp mình xuống kêu van nài xin trước toà Đức Mẹ,  tin chắc sẽ được Đức Mẹ động tình thương cứu giúp trong buổi khốn khổ này. - Chẳng đáng cậy vì công nghiệp chúng con,  một cậy lòng nhân từ hải hà Đức Mẹ mà thôi.

Trong lúc loài người phải khốn nạn thế nầy,  chúng con lấy lòng trông cậy chạy đến cùng Trái Tim cực sạch, cực lành Đức Mẹ. - Chúng con xin dâng mình chúng con cho Trái Tim Đức Mẹ, hợp làm một cùng cả và Hội Thánh là Mình Mầu nhiệm Đức Chúa Giêsu đang phải nhiều nỗi đau khổ trong thân thể mình trăm phương ngàn cách.

  Lại chúng con cũng xin dâng cho Đức Mẹ trót mình chúng con cùng cả thế giới đang kình địch ghen ghét đâm giết lẫn nhau nữa.-  Kìa biết bao sự tàn phá về đàng vật chất cùng tinh thần. - Biết bao cảnh khổ đau trong gia đình: Kẻ làm cha mẹ, vợ chồng, anh em, con cái,  cùng những kẻ bé thơ vô tội phải thiệt mạng. - Biết bao thân xác phải vết thương rách nát giữa đám hồn chiến. - Biết bao linh hồn âu lo khiếp sợ vì hòng hư mất đời đời.

  Lạy Mẹ, xin Mẹ hãy xem đến các sự tân khổ ấy mà động lòng thương cùng. - Lạy Mẹ từ bi,  xin Mẹ cầu cùng Chúa cho thiên hạ được bình yên, được ơn hiệu nghiệm khiến lòng người thế chóng đổi,  là dẫn đàng đưa người ta đến sự bình yên vững bền.

 
  Lạy Nữ Vương ban sự bằng yên,  xin cầu cho chúng con. - Xin ban cho thế giới còn loạn lạc được bằng yên như mọi dân tộc mong ước bấy lâu:  được bằng yên trong sự chân thật, trong đàng công chính và trong lòng yêu mến Chúa Giêsu.
  Xin Mẹ ban cho thiên hạ được bằng yên: bằng yên cả gươm giáo, cả tâm hồn để đâu đó được thái bình và nước Chúa một ngày một lan rộng.

  Xin Mẹ thương đến những người ngoại giáo còn ngồi trong bóng sự chết.  Xin Mẹ ban cho các kẻ ấy được bằng yên.  Xin Mẹ làm cho mặt trời soi đàng công chính cũng chiếu đến kẻ ấy,  để hoà tiếng cùng chúng con mà hát mừng Chúa Cứu Thế rằng: “Sáng danh Chúa cả ngự trên cao và bằng yên cho mọi người ngay lành dưới thế.”

  Xin Mẹ thương đến những dân lành lầm lạc bất phục Hội Thánh,  nhất là những kẻ nguyên có lòng tôn kính Mẹ cách riêng.  Xưa chẳng nhà nào mà chẳng trưng bày ảnh tượng Đức Mẹ mà rày còn phải thu dấu chờ đợi ngày thong dong. - Xin Mẹ ban cho các kẻ ấy được bằng yên và đưa về đoàn chiên của Chúa Giêsu, phục quyền một Đấng chăn.

  Xin Mẹ cầu bầu cho Hội Thánh được bằng yên và được thong dong mọi đàng. - Xin Mẹ ngăn cản phong trào tôn sùng vật chất hằng cuồn cuộn tràn ngập thế giới. - Xin Mẹ ban cho kẻ có đạo được thêm lòng mộ mến đàng thanh sạch, nơi giữ các nhân đức,  sốt sắng mở nước Chúa để thêm công và thêm số kẻ thờ phượng Chúa một ngày một hơn.

   Sau hết,  như xưa đã dâng Hội Thánh và cả loài người cho Rất Thánh Trái Tim Đức Chúa Giêsu để nhờ Người bênh vực,  thì loài người được thắng trận và được rỗi thế nào,  thì rày,  cũng một lẽ ấy từ hôm nay chúng con xin dâng Hội Thánh và cả loài người chúng con cho Đức Mẹ và Trái Tim cực sạch Đức Mẹ,  - để Đức Mẹ thương che chở và làm cho nước Chúa được chóng khải hoàn;  các dân tộc được hoà hợp với nhau  mà làm  lành cùng Đức Chúa Trời,  và cao rao Đức Mẹ là Đấng có phúc.

   Lại từ Bắc chí Nam hợp cùng Đức Mẹ mà hát mầng ca vịnh ngợi khen kính mến và tán tạ  Rất Thánh Trái Tim Đức Chúa Giêsu là sự chân thật, là sự sống  cùng là sự bằng yên.             Amen

...